sugeng rawuh

wonten blog sinau basa jawa :)

Tuesday, April 26, 2016

TULADHA CRITA WAYANG

LELABUHANE JATHAYU LAN WADYA BALA KETHEK
            Prabu Dasarata duwe kanca sing raket jenenge Jathayu. Jathayu mau minangka rajaning manuk. Jathayu iku sing meruhi nalika Sinta utawa putri mantune Prabu Dasarata dicolong Rahwana. Jathayu banjur enggal ngrebut Sinta saka regemaning Rahwana. Nanging Jathayu kalah kuwat, mula Jathayu kalah, swiwine tugel sengkleh, wulune dibrodholi, ditendhang nganti kejet-kejet. Rahwana saya cepet lakune anggone nggodhol Sinta, Sinta kelaran, kabeh perangan awake krasa lara, satemene pengin uwal nanging sansaya kenceng sikepane Rahwana. Wusanane amung bisa nangis melas asih njaluk tulung ngrerintih sedhih. Sekar cundhuk mentul, gelang , kalung padha tiba kocar-kacir.
            Tumeka Negara Alengka Sinta dipameri endahing kraton, barang-barang lan prabotan kang edi peni, mawarna-warna mas inten barleyan. Sinta ora gumun lan ora ngrewes. Rahwana nyoba ngarih-arih sarta nglelipur Sinta. Sinta crita manawa ora kepencut nanging tetep setya marang Rama. Krungu kandhane Sinta, Rahwana muntab lan ngincim marang Sinta yen ora manut bakal dipateni, nanging Sinta tetep teteg atine ora wedi mati.
            Ana ing tengahing alas Dhandhaka, Rama anggone ngoyak kidang ora bisa kecekel. Rama lan Lesmana banjur bali nglenthung ora oleh gawe. Iba kagete bareng wis tekan papan dununge Sinta wis ora ana. Digoleki, diceluki ora ana wangsulan. Rama saya kaged bareng nemu cundhuk mentul sing pating pececer, ing pangira Sinta mesthi dicolong. Rama nesu jagad saisine bakal dijungkir walik, angin bakal diendheg, segara kali bakal disat banyune, wit-witane bakal dibedhol. Tujune Lesmana bisa ngreripih lan nglipur dadi lilih. Kekarone banjur nerusake laku nggoleki ilange Sinta.
            Tumeka ana ing panggonane Jathayu, Jathayu menggeh-menggeh lan megap-megap kaya meh mati nanging isih bisa nyritakake lelakone lan menehi weruh menyang endi parane Rahwana sing nyolong Sinta, durung nganti rampung Jathayu tumekaning pati. Jalaran wis ora bisa ketulungan mula Jathayu banjur kaobong dening Rama, keluke geni kumebul menyang langit sing arahe tumuju menyang negara Alengka lan keprungu swara tanpa rupa sing isine menehi pituduh carane ketemu Sinta. Ora watara suwe kekarone banjur padha budhal, sajrone ati ora leren-leren anggone ngalembana marang lelabuhane Jathayu.
            Ing tengah dalan Rama lan Lesmana nampa pamrayoga saka pawongan, supaya njaluk tulung marang wadya bala kethek supaya bisa ngluwari Sinta saka regemaning musuh. Kaleksanan temenan Rama lan Lesmana ketemu karo Sugriwa. Eman Sugriwa lagi susah jalaran duwe sedulur tuwa aran Subali  sing srakah kepengin nguwasani negara saisine. Rama gelem nulungi Sugriwa nyingkirake Subali, semono uga Sugriwa gelem mbantu Rama mboyong Sinta saka regemaning Rahwana.
            Sabanjure Sugriwa klakon perang karo Subali, Rama ragu-ragu arep nglepasake panah amarga Sugriwa lan Subali iku mirip banget ora ana bedane. Sugriwa banjur ditengeri gegodhongan amrih ana bedane. Wusanane Subali kena panahe Rama nganti tumeka pati, dene Sugriwa banjur madeg ratu ana ing negara Kiskendha, dene Anggada winisuda dadi pangeran pati.
            Ana ing negara Kiskendha ana kethek sing sekti mandraguna, wicaksana, lan trampil trengginas. Dhasar tandang tanduke andhap asor, kethek mau jenenge Anoman. Anoman dipercaya ngaruhake kahanane Sinta didherekake bala wanara. Akeh godha sing diadhepi nalika nindakake ayahan mau.  Ing tengahing laku Anoman ketemu karo Sampati, Sampati iku adhine Jathayu. Bareng wis ngerti karepe Anoman Sampati menehi weruh ancer-ancer tumuju negara Alengka.
            Anoman lan wadya bala kethek padha mandheg sapinggire segara sing jembar ngilak-ilak tanpa wates. Sawise padha rembugan sapa sing bisa nglumpati segara iku sing dipercaya nglari Sinta. Sing saguh amung Anoman patang dina patang bengi anoman ngambah akasa. Tekan Alengka Anoman malih rupa dadi kucing lan bisa mlebu ing taman Soka ora konangan. Wusana bisa ketemu karo Sinta.

Tembung-tembung sing angel


Raket               =  akrab          
Minangka        = sebagai        
sengkleh          = arep sempal/tugel
kejet-kejet       = arep mati                 
satemene         = sejatine 
uwal                = ucul             
sansaya            = tambah/semakin
Wusanane        = pungkasan = akhirnya
melas asih        = mesakake    
muntab             = nesu
Teteg               = kekeh/ kuwat karep 
bali nglenthung=ora entuk     
Iba                   = alangkah
Diceluki           = diundang       
Pececer            = sumebar       
Parane             = arahe                         
Pituduh           = wewarah
Budhal             = mangkat      
Ngalembana    = menyanjung
Lelabuhane      = jasane
Pamrayoga      = saran            
Ngluwari         = nguculi                      
regemaning      = panguwasane
Kaleksanan      = kelakon
Ditengeri         = ditandhani               
amrih               = supaya
Wanar              = kethek                     
Ayahan            = tugas                       
ancer-ancer      = paugeran/petunjuk
Saguh              = gelem          
ngambah akasa= ngliwati langit         

konangan         = diweruhi

0 comments:

Post a Comment