sugeng rawuh

wonten blog sinau basa jawa :)

Wednesday, December 4, 2013

budaya jawa kang dilalekake

Identitas jawa kang dilalekake

Suwe ora jamu
Jamu godhong tela
Suwe ora ketemu
Ketemu pisan gawe gela….
Lagu dolanan kang wonten ngandhap menika  dek biyen  sering dipun ajaraken dening  tiyang sepuh kangge putra putrinipun. Nanging saiki sampun benten  kahananipun. Kathah masyarakat saiki  milai  wegah ngajaraken tembang tembang  dolanan. Boten mung menika  lare lare saiki  uga luwih seneng  nembang tembangan ingkang alirannipun pop. Dolanan  lare lare saiki  beralih dolanan  modern. Padahal wonten ing tembang tembang dolanan Jawa wonten nilai saenipun, kadosta  nilai moral, pendidikan, estetika, kemanusiaan, agama, lsp. Nanging , saiki  masyarakat kadosipun kesupen kaliyan  hal menika.
Panganan  Tradisional taksihkah dadhos Kebanggaan?

Wonten  jaman ingkang  serba instan menika  boten mung  kita ingkang  dipunmanjakaken  dening  teknologi modern. Namung panganan  uga serba instan. Sanadyan  ibu-ibu Indonesia ingkang punika wanita ingkang hebat kaliyan masakanipun inkang nyehataken  salira. Yen kita bandingaken bahan bahan ingkang wonten  panganan  instan kaliyan  panganan kang diolah tradisonal luwih nyehatakaen panganan kang diolah tradisional. Nanging,  kathah masyarakat saiki  boten perduli kaliyan hal menika. Menawi  tiyang tiyang dipuk kon milih antawis pizza kaliyan nagasari, temtu tiyang menika milih pizza. Menawi  kita telusuri nagasari kajawi  mirah uga luwih sehat dibandingaken  kaliyan  pizza. Kathah masyarakat ingkang lali babagan menika.
Kajawi menika , mangan panganan tradisional boten mung urusan sehat utawi boten. Menawi kita mangan panganan  tradisional sami halipun kita nglestarikaken  budaya lan cinta kaliyan produk dalam negeri. Saengga secara boten langsung  kita uga  mbangun pertanian Indonesia.


Kesenian Tradisional Jawa minangka Tuntunan
 Alat musik Jawa inggih menika  gamelan. Gamelan biasanipun dipunputer  kanthi  instrumental kangge  ngiringi pementasan wayang (wayang kulit utawi golek) utawi  tari-tarian. Gamelan sejatosipun  inggih menika  seperangkat alat musik kang  biasa terdiri saking gending (kenong atau saron), bonang, jeglong, kecik, kendang, seruling, gong, kenong, rebab lan sanesipun. Dadhos  gamelan inggih punika  sebutan kangge seperangkat  alat, boten  setunggal tunggal saking alat kasebut. Wonten ing kasus menika  dipunsebabaken  inti wonten  gamelan inggih punika harmoni utawa  keselarasan swanten  kang  dipunproduksi  alat-alat musik kasebut. Konsep keselarasan menika uga  nyatu dadhos setunggal kesatuan  lan nyatu wonten ing  jiwa manungsa Indonesia, utamanipun masyarakat Jawa. Supadhos boten salah kinten kinten menawi  kathah tiynag ingkang ngendhika  menawi gamelan inggih punika  cerminan masyarakat Jawa.
Sayange wonten ing jaman menika , gamelan kalah gaung saking  musik-musik konvensional. Dalu menika wonten pagelaran  seni musik mainstream wonten ing tanah air nanging gamelan menika sampun boten medal. Malah sampun ical  wonten ing  hiruk-pikuk kemjuan  industri musik pop ing  nusantara..
Kesenian drama atau teater di Jawa adalah wayang,  ketoprak, ludruk lsp. Pagelaran teater tradisional Jawa ngemot nilai moral kang inggil kangge  masyarakat umumipun  lan kususipun  tiyang ingkang ningali . Pesan moral menika saged  dipunngertosi saking  amanat-amanat wonten cariyos menika  ingkang dipuntunjukaken, tuladhanipun wonten ing cariyos  kisah Baratayuda ing  wayang kulit purwa Jawa. Wonten cariyos  baratayuda kasebut ngemot pesan moral supadhos slalu  nanamaken bebener lan  kejujuran ingkang  badhe ngalahaken  kebatilan. Wonten ing cariyos liya kisah Ramayana, kisah kang ngemot pesen moral kang inggil. Tokoh rama, raja ayodya menika  lambang kesucian lan  kebenaran, nglahaken  rahwana, raja alengka kang sekti minangka lambing  asor . Kisah kasebut  ngungkapake pesen moral supadhos manungsa slalu ngajengaken bebener, kesucian,lan kejujuran. Boten mung nilai moral kang dipunkandung ing seni drama tradisional, namung  wonten nilai sosial, nilai budaya, nilai pendidikan, nilai keindahan nilai kemanusiaan.
Seni drama atau seni teater inggih menikia  panggonan ketemune cabang seni, yaitu seni musik, seni tari, seni suara, seni panggung, seni lukis, lan seni peran. Perpaduan seni kasebut mbekta keendahan akal kang  menarik lan dadhos kepuasan batin. Saking menika kita saged nyimpulaken menawi  seni teater paedahipun kangge  hiburan uga kangge  wadah ketemune para warga, lan paedah sanesipun inggih punika  kangge  ritual, sipatipun trasedental, hubungan antawis manungsa kang setunggal kaliyan manungsa sanesipun.
Sami kaliyan kesenian gamelan, teaterutawi  kesenian Jawa kang sanesipun , tari tradisional Jawa uga nggadahi  nilai-nilai sae  kang terkandung . kajawi  nilai estetika uga  wonten  nilai kang wonten ing tari tradisonal, kadosta  nilai pendidikan, nilai moral, nilai religious, lsp.  Tuladhanipun tari bondan kang nggambaraken ibu kang ngrawat putranipun kang ngatos atos sanget lan kasih sayang. Hal menika  saged dipundadhosaken pembelajaran kangge  putra-putrinipun  menawi  ibu sampun ngrawat kita kaliyan cinta ibu.
Kesenian Jawa Di Tengah Industri Hiburan
Kasim Achmad dari Direktorat Kesenian Departemen Pendidikan dan Kebudayaan ndefinisikakaen  kesenian tradisional minangka:
 Bentuk seni kang  sumberipun lan akaripun sarta sampun  dipunrasakakaken  dening milik masyarakat jawa. Pengolahannipun adedasar  cita-cita masyarakat panyengkuyung. Kasil kesenian tradisional biasnipun ditampi minangka tradisi, pewarisan kang dipuntransfer saking generasi lawas kangge generasi muda. Nalika kesenian non-tradisional, wonten ing  bidang seni sering kasebut  kesenian modern, inggih punika bentuk seni kang penyengkuyung menika adhedasar saking  cita raos wonten ing kalangan masyarakat panyengkuyungipun. Cita raos menika umumipun  inggih punika kasil pembaruan utawa penemuan (inovasi utawa akibat pengaruh saking njawi  lan  sering uga  wonten kang sumberipun saking  cita rasa “Barat”)
Kesenian tradisional inggih menika  produk budaya kang rentan kangge gempuran budaya asing. Kita ngertos menawi kesenian awale lair minangka media kangge hiburan. Kesenian tradisional inggih menika  hiburan kangge masyarakat kelas bawah. Para petani kang sampun rampung nggarap ladang lan sabinipun lajeng nunggu panen asil kerja petani menika. Wonten ing sela-sela nunggu  menika  para tani nglairaken  kesenian rakyat kadosta jathilan/kuda kepang, reog, tari-tarian, lan sanesipun. Tiynag tiynag ingkang boten kalibat langsung  kaliyan proses kreatif kasebut memposisikan diri minangka penonton.
Namung wonten era global kahanan menika kewalik. Kaliyan wontenipun teknologi komunikasi kadosta TV, radio, lsp. Saiki  masyarakat saged nikmati hiburan  tradisional kanthi modern. Saengga pemain diadepakaen kaliyan pilihan hiburan kang disenengi. Hal menika  ngancem sumingkir  kesenian tradisional Jawa ing tengah industri hiburan jaman saiki. Gamelan saiki kalah kaliyan  gaung musik pop, jazz,  rock, lsp. kesenian tradisional Jawa kang sanesipun nggih sami. Hal menika  sampun kabukti, saiki kesenian tradisional wayang orang Bharata, kang wonten ing Gedung Wayang Orang Bharata Jakarta saiki Nampak sepen  seolah-olah boten wonten pengunjungipun. Hal menika  sanget dipunsayangaken ngenget wayang inggih punika salah satunggalipun bentuk kesenian tradisional Indonesia kang sarat lan kaya pesen pesen  moral, lan inggih menika  salah satunggaling agen  penanaman nilai-nilai moral kang sae  tuladha sanesipun inggih menika kesenian Ludruk kang kanthi taun 1980-an taksih jaya wonten ing  Jawa Timur saweg ngalami “mati suri”. Wayang orang ludruk inggih menika  tuladha milai icalipun kesenian tradisional akibat globalisasi.masyarakat Jawa utama anak muda luwih seneng kesenian modern tinimbang tradisional.menawi sampun mekaten sinten ingkang luput?  
Kahanan menika  boten pareng kita joraken . Budaya lokal (tradisional) inggih menika salah satunggaling  identitas bangsa. kita boten mung mireng  kaendahan lan kehebatan budaya tradisional Jawa saking nenek moyang kita kemawon.

Aja nganti  budaya kita dicolong dan diakui negara liya dhisik nembe kita bertindak dadhos  rakyat Indonesia kang ndadak nasionalis.”
         










0 comments:

Post a Comment